Κόκκινη Εκκλησιά – Βουργαρέλι

Η Κόκκινη Εκκλησιά είναι βυζαντινή εκκλησία, της οποίας η ανέγερση χρονολογείται, περίπου, στο 1280, η οποία βρίσκεται εντός του χωριού Βουργαρέλι, στην περιοχή των Τζουμέρκων, στην Ελλάδα.

Ιδρύθηκε ως καθολικό μοναστηριού από τους αδερφούς Ιωάννη και Θεόδωρο Τσιμισκή, οι οποίοι και κατείχαν τον βαθμό του πρωτοστράτωρα. Αρχικώς, η εκκλησία ήταν αφιερωμένη στη Γέννηση της Θεοτόκου, ωστόσο, έγινε γνωστή ως «Κόκκινη Εκκλησιά», λόγω του χρώματος της τοιχοποιίας της. Από ιστορικής άποψης, ήταν επίσης γνωστή ως «Παναγία Βελλάς», καθώς αποτελούσε μετόχι της Μονής Βελλάς, καθώς και ως «Βασιλομονάστηρο», λόγω της σημασίας της.

Λόγω της σημαντικής μεταξύ των δύο τους ομοιότητας, εκτιμάται πως η εκκλησία ανεγέρθηκε από την ίδια ομάδα κτιστών η οποία, επίσης, ανέλαβε την ανέγερση της Εκκλησίας της Θεοτόκου Περιβλέπτου (επίσης γνωστή ως του Αγίου Κλήμη) στην Οχρίδα, το 1295.

Καταρράκτες Σούδας – Θεοδώριανα

Στην καρδιά της ορεινής Ελλάδας γεννιέται ένας δίδυμος καταρράκτης που κατεβαίνει ορμητικά από τις πλαγιές των Αθαμανικών ορέων δημιουργώντας ένα άγριο αλλά και ειδυλλιακό τοπίο. Ο καταρράκτης Σούδα, όπως τον αποκαλούν οι ντόπιοι, είναι ένα από τα πιο σημαντικά αξιοθέατα του ιστορικού και περήφανου χωριού των Θεοδώριανων και συχνά αναφέρεται και με το όνομα του χωριού.

Ρέμα Μαρκς – Θεοδώριανα

Το ρέμα «Μάρκς» στα Θεοδώριανα. Εκεί που η φύση αφήνεται αβίαστα να δημιουργήσει στο πέρασμα των χρόνων. Ένα ρέμα κρυφός παράδεισος, που συνεχίζει να κρατά καλά φυλαγμένα τα μυστικά του, ατόφιο δείγμα της αστείρευτης φυσικής ομορφιάς των Τζουμέρκων. Το όνομά του παραμένει ένα μυστήριο ακόμα και για τους ντόπιους. Το πιθανότερο να προέρχεται από κάποιο Μάρκο που κατοικούσε εκεί πολύ παλιά.

Άγιος Γεώργιος – Βουργαρέλι

Η Μονή του Αγίου Γεωργίου, κτισμένη στο χωριό Βουργαρέλι των Τζουμέρκων, δίκαια χαρακτηρίσθηκε ως η Αγία Λαύρα της Ηπείρου, αφού όχι μόνο προεπαναστατικά αποτελούσε το καταφύγιο κλεφτών και αρματολών, αλλά και σ’αυτά συγκεντρωμένοι οι οπλαρχηγοί των Τζουμέρκων και των Ραδοβυζίων, υπ’ τον Γεώργιο Καραϊσκάκη, κήρυξαν την επανάσταση του 1821 στην περιοχή, με τις ευλογίες του ηγουμένου Χριστοφόρου (15 Μαϊου).

Η Μονή κτίσθηκε το 1714, όπως μαρτυρείται από ημικατεστραμμένη επιγραφή. Άλλη εκδοχή δέχεται ως έτος ιδρύσεως το 1690.

Είναι η κορώνα του Βουργαρελίου στο βόρειο άκρο του και ένα απ’ τα σημαντικότερα αξιοθέατα των Τζουμέρκων. Ναός και κελλιά σώζονται σε άριστη κατάσταση. Το μοναστήρι πιθανότατα ιδρύθηκε το 1690 ή λίγο αργότερα, δηλαδή στις αρχές του 18ου αιώνα. Τα σημερινά κελλιά είναι μεταγενέστερες κατασκευές. Στα μέσα του 19ου αιώνα το μοναστήρι βρισκόταν σε μεγάλη ακμή.

Βρύσες Κρυστάλλω & Αρχόντω – Βουργαρέλι

Σε μικρή απόσταση από την πλατεία Βουργαρελίου βρίσκονται οι πετρόκτιστες βρύσες “Αρχόντω” και “Κρυστάλλω”, με τα τέσσερα και επτά “στόματα” αντίστοιχα, καλαίσθητο δείγμα παραδοσιακής αριστοτεχνικής της πέτρας, οι οποίες αποτελούν σημαντικό στοιχείο της πολιτισμικής ταυτότητας του χωριού.

Άγιος Δημήτριος – Παλαιοκάτουνο

Νεραϊδογέφυρο – Βουργαρέλι

Μονότοξο γεφύρι που βρίσκεται στην Θέση Μπάρδα στο Βουργαρέλι. Χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα. Από κάτω του περνάει ρέμα του Σαραντάπορου που καταλήγει στον Άραχθο.

Ιερά Μονή Ευαγγελιστρίας – Κυψέλη

Βρίσκεται λίγο έξω απ’ το χωριό σε μια καταπράσινη πλαγιά των Τζουμέρκων. Σώζεται μόνο ο ναός. Είναι μικρή ξυλόστεγη βασιλική και ιδρύθηκε το 1700 στη θέση παλαιότερου μοναστηριού που καταστράφηκε απ’ τους Τούρκους το 17ο αιώνα.
Οι τοιχογραφίες του είναι θαυμάσιες, διατηρούνται σε καλή κατάσταση και καλύπτουν όλες τις πλευρές του κυρίως ναού και του ξεχωριστού νάρθηκα. Οι ολόσωμοι άγιοι φέρουν έξεργα φωτοστέφανα με εγχάρακτη διακόσμηση, οι δε συνθέσεις χαρακτηρίζονται απ’ τη ζωηρότητα των εκφράσεων και τα χτυπητά χρώματα.
Είναι έργα επίσης του 1700, όπως μαρτυρεί σχετική επιγραφή.
Έχει διακοσμημένη ενεπίγραφη Αγία Τράπεζα, η επιγραφή που βρίσκεται στη μπροστινή -προς την Ωραία πύλη- πλευρά, είναι η “υποθήκη” του ηγουμένου και κτίτορα της μονής Ιωσήφ.

Δρακότρυπα – Βουργαρέλι

Στην θέση Παστρικο σε εν υψόμετρο 110 μέτρων και σε απόσταση 2,5 χιλ από το Βουργαρελι ,βρίσκεται η Δρακοτρυπα .Ένα σπήλαιο που εξερευνήθηκε από σπηλαιολόγους ,χαρτογραφήθηκε και φωτογραφήθηκε το 1978.

Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης – Καταρράκτης

H Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης που βρίσκεται στον Καταρράκτη Άρτας έχει κηρυχθεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Είναι πλακοσκέπαστος ναός τρίκλητης θολωτής βασιλικής χωρίς τρούλο με ενσωματωμένο κωδωνοστάσιο. Ιδρύθηκε το 1730 αλλά ανακατασκευάστηκε εκ θεμελίων το 1827. Ξεχωρίζουν για την τέχνη τους το ξυλόγλυπτο τέμπλο και η μεγάλη εικόνα της Αγίας Αικατερίνης με επίχρυσο ανάγλυφο επικάλυμμα.

Καταρράκτες – Καταρράκτη

Βρίσκονται σε υψόμετρο 1.360 μέτρων και είναι από τους ψηλότερους καταρράκτες της Ελλάδας. Ο βορινός καταρράκτης (ή ο αριστερός όπως φαίνονται) είναι πιο ορμητικός και έχει ύψος 87 μ., ενώ ο νότιος (στα δεξιά) φτάνει τα 100 μ. Από πάνω τους στέκονται οι βορειοδυτικές κορφές των Τζουμέρκων, δημιουργώντας έτσι ένα μαγευτικό τοπίο.

Γεφύρι Κοραή – Βουργαρέλι

Το γεφύρι γεφυρώνει το ρέμα Κοραή, παραπόταμο του Άραχθου ποταμού. Πρόκειται για πέτρινη κατασκευή με ένα μεγάλο τόξο. Ακριβώς δίπλα κατασκευάστηκε νέα γέφυρα απόπου διέρχονται αυτοκίνητα. Πρόκειται για αληθινό κομψοτέχνημα, στολίδι λαϊκής αρχιτεκτονικής στο οποίο εκφράζεται ο τρόπος επιβίωσης και επικοινωνίας των κατοίκων της εποχής εκείνης.